SEVDİRİLEN ÜÇ ŞEY

Kâinâtı var eden, varlıklar içinde insanı, insanlar içinde Efendimiz’i (sav) ve varislerini seçen Allah Teâlâ’ya hamdü senalar olsun.

Adı Mustafa (seçilmiş) olan, adı Ahmed olan, adı Mahmud olan, adı Muhammed olan (sav) Hakk’ın Habibi, insanlığa hediyesi, imanın kaynağı, aşkın kıblesi Efendimiz’e (sav) selât ve selamlar olsun.

Dergimizin aralık sayısında Osman Bedrüddin Erzurûmî Hazretleri’nin (ks) bir sohbeti seniyyelerinden alıntı vardı: Mevlâmız’ı zikretmek üzerine bilgi verildikten sonra Cenâbı Hakk’ın (azze ve celle), Peygamber Efendimiz’in (sav), Cebrail’in (as) bu dünyada sevdiği üç şeyden bahsediliyor. Sonra “Bu hadisi şerif Eimme-i Kiram (Dört mezhep imamı) hazeratına ulaştıkça onlar da üçer şeyin kendilerine sevgili olduğunu söylemişlerdir. Biz de bir gün inşaallah söyleriz.” buyururlar.

Bizim de bugünlerde önümüze gelen bir bilgi olarak dört halife efendilerimizin, bazı sahabe efendilerimizin, meleklerin peygamberleri dört büyük meleğin ve dört mezhep imamı efendilerimizin sevdikleri şeyler neler, sizlerle bunları paylaşmak istedik.

Dünya hayatı içerisinde, ”Nefisler adedince Hakk’a giden yol vardır.” fehvasınca, ifade edilen bu yolların Cenâbı Mevlâmız’la bir ilişki biçimi olduğunu öncelikle anlamak gerekir. Burada nakledeceğimiz rivayetler (teşbihte hata olmaz) adeta o insanların Hak ile temas noktaları. Farklı rivayetleri de vermeye ve kısa kısa açıklamalarla bu rivayetleri daha iyi anlamaya çalıştık. Cenâbı Hak anlamayı, severek yaşamayı bizlere lütfeylesin:

Hz. Enes (ra) rivayet ediyor; Resûlullah (asv) buyurdular ki: “Bana, (dünyanızdan) güzel koku ve helal kadın sevdirildi. Gözümün nûru ise namazda kılındı.” [Nesâî, İşretu'n-Nisâ 1, (7, 61)]

Hz. Ebû Bekir (ra) ise şöyle der; “Bana da üç şey sevdirildi ya Resûlallah; Senin yüzüne bakmak, kızımın Resûlullah’ın zevcesi olması, Senin yolunda mal harcamak.” Diğer rivayette de; “Senin huzurunda oturmak, malımı Sana ve Senin gösterdiğin yerlere infak etmek ve Sana salâvât-ı şerif getirmek.”

Hz. Ömer (ra); “Bana da üç şey sevdirildi; iyilikleri emretmek, kötülükten nehyetmek, eski kaftan giymek.” Diğer rivayette de “hadleri uygulamak.”

Hz. Osman (ra); “Aç doyurmak, Kur’ân okumak, çıplak giydirmek.” Diğer rivayette de; “Yemek yedirmek, selâmı yaymak ve insanlar uyurken gece namazı kılmak.”

Hz. Ali (kv); “Ben de dünyadan üç şeyi sevdim; misafire hizmet etmek, yaz gününde oruç tutmak, düşmana kılıç vurmak.”

İbni Abbas (ra); “Bana da üç şey sevdirildi; mahlûkattan uzlet, Allah ile ünsiyet, Allah’a tövbekâr olmak.”

Mikail (as); “Ağlayan göz, zikreden dil, titreyen kalp.” bana sevdirildi.

İsrafil (as); “İlmiyle âmil olan âlim, sabırlı zâhid, aciz kimseye yardım.” bana sevdirildi.

Azrail (as); “Allah’a tevekkül, Allah’ın kaderine rıza, Allah’ın emrine itaat.” bana sevdirildi.

Cebrail (as); “Dalalette olanları hidayet etmek, Allah’a itaatkâr olan gariplerle ünsiyet etmek, darlık içinde olan ailelere yardım etmek.” bana sevdirildi. Diğer rivayette deCebrâil (as), Resûlullah’a (sav) geldi ve buyurdular: “Yâ Resûlallah! Dünyanızdan bana üç şey sevdirildi; peygamberlerin yanına inmek, resûllere peygamberliği tebliğ etmek ve Âlemlerin Rabbi’ne hamd etmek.”

Cebrâil (as) şöyle devam etti, Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor; “Dünyanızdan Bana üç şey sevdirildi; zikreden dil, şükreden kalp ve belâlara sabreden beden.” Diğer rivayette de Cenâbı Rabbü’l-Âlemin Hazretleri buyurdu; “Sıkıntıları kaldırmak, günahları mağfiret etmek, ayıpları satretmek (örtmek).”

Bu hadîsi şerîf dört mezhep imamına ulaşınca onlar da dünyadan sevdikleri şeyleri söylediler.

İmam-ı Azam (rh) buyurdular: “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi; geceler boyu ilimle meşgul olmak, büyüklenmeyi terk etmek, kin ve düşmanlıktan sakınmak ve dünya sevgisinden arındırılmış bir kalp.”

İmam-ı Mâlik (rh) buyurdular: “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi; Resûlullah’a (sav) komşu olmak, Ravzası’na devam etmek ve Ehli Beyti’ne hürmet etmek.”

İmam-ı Şâfiî (rh) buyurdular: “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi; yumuşak ahlâk, meşakkat ve zorluğa götüren şeyleri terk etmek ve tasavvuf yoluna uymak.”

İmam-ı Ahmed (rh) buyurdular: “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi; Resûlullah’ın (sav) hadisi şerîflerinde bildirdiğine uymak, O’nun nuruyla bereketlenmek ve Peygamberimiz’in izinden gitmek.”

Şimdi bu bilgileri daha iyi anlamaya çalışalım. En başta Efendimiz’in (sav) “Bana, (dünyanızdan) güzel koku ve helal kadın sevdirildi.” ifadesinde, insan olarak dünya hayatında meyledilebilecek, sevilebilecek bu iki şeye Mevlâmız tarafından yönlendirildiğini belirtmesi var. Kimi eserlerde geçen “üç şey” ifadesinin doğru olmadığını hadis âlimleri Zerkeşî, Irakî ve İbnu Hacer el-Askalânî gibi zâtların belirttiklerini görüyoruz. Bu âlimler namazın dünyevi olmadığını belirtmişler.

Namaz, dünya hayatı içerisinde gerçekleştirilen fakat; “Mü’minin mirâcı” mânâsıyla da insanı dünyadan çıkaran/kurtaran bir ibadet olarak; “Gözümün nuru” övgüsüne mazhar olmuş. Buradan namazın Efendimiz’deki (sav) yerine işaretle konuyu toparlayabiliriz. Çünkü namazın, büyüğümüz Hâce Hazretleri’nin ifadesi ile “Bütün ibadetleri ecma’ oluşu” ve cennette eğer dünyada tad almışsak zevken kılınabileceği hikmetini de belirtmiş olalım.

İkincisi Sıddık (ra) efendimizin “Bana da üç şey sevdirildi ya Resûlallah; Senin yüzüne bakmak, kızımın Resûlullah’ın zevcesi olması, Senin yolunda mal harcamak.” Diğer rivayette; Senin huzurunda oturmak, malımı Sana ve Senin gösterdiğin yerlere infak etmek ve Sana salâvât-ı şerif getirmek.” ifadelerindeki sevdikleri bütün şeylerin Efendimiz (sav) ile ilişkili olduğunu görüyoruz. O’nun huzurunda oturmak, mübarek yüzüne bakmak, O’nun için harcama yapmak, salavâtı şerif getirmek. Elhamdülillah, Hâcegân yolunun Hz. Sıddık (ra) nispetli oluşu, kişinin mürşidine odaklanması eksenli anlayış, öz bir şekilde beyan edilmiştir. Yolumuzda sevgi ile yönelerek, belirtilen bu amelleri gerçekleştiren bir insanın istifade etmemesi mümkün değildir. Çünkü -ne kadar şükretsek az- aynı nispet ile muhatabız.

“Bana da üç şey sevdirildi; iyilikleri emretmek, kötülükten nehyetmek, eski kaftan giymek.” Diğer rivayette de “Hadleri uygulamak.” Hz. Ömer (ra) efendimizin hayatının bütününe bakıldığında adalet, şecaat ve “Benden sonra peygamber gelse Ömer olurdu.” övgüsüne rağmen tevazu sahibi oluşu bu ifadelerin arka planındaki gerçekler. Kendi evladına uyguladığı had cezası ile oğlunun vefatı bu konuda bariz bir örnek.
“Aç doyurmak, Kur’-ân okumak, çıplak giydirmek.” Diğer rivayette de “Yemek yedirmek, selâmı yaymak ve insanlar uyurken gece namazı kılmak.” Hz. Osman (ra) efendimizin de cömertliği meşhur. Kıtlık zamanlarında yaptığı bağışlar nedeni ile; “Artık bundan sonra ne yapsa Osman’a zarar vermez.” övgüsüne mazhar olması söz konusu. Kur’ân-ı Kerim okumaya, gece ibadetine düşkünlüğü ile de ashab arasında bilinen sahabilerden.

“Ben de dünyadan üç şeyi sevdim; misafire hizmet etmek, yaz gününde oruç tutmak, düşmana kılıç vurmak.” Hz. Ali (kv) efendimizin “Falan falan ibadetleri yapmaktansa misafire ikram etmeyi daha üstün sayarım.” ifadesi olsun, su ile iftar edip tuttuğu oruçtan aldığı lezzet ve hayatı boyunca hep müşrik, mülhidlerle mücadele etmesi de kaynakların teyid ettiği bir gerçek.

“Mahlûkattan uzlet, Allah ile ünsiyet, Allah’a tövbekâr olmak.” İbni Abbas (ra) Hazretleri’nin ashab içerisindeki yedi fakihten birisi olarak hem fakir olması hem abid-zahid olması Efendimiz’in de (sav) takdir ettiği bir durum. Çünkü onun, “Cenneti-cehennemi, hesabı-mizanı düşünüp Rabbim’den haya ediyorum!” ifadesine karşılık “İşte senin bir saatlik bu tefekkürün üç yıl ibadet ecrine denktir.” müjdesi ile tasdik edildiği rivayet edilir. Uzlet, ünsiyet ve tevbe, tefekkürün önemli unsurları.

Meleklerin peygamberleri olan dört büyük meleğin ifadeleri de bir mü’minde olması gereken kimi güzel hâllere işaret etmektedir. Aynı zamanda kendi görevleri ile de bağ kurmak mümkün. Mikail’in (as) yağmura, suya, depreme vs. tüm doğa olaylarına tasarrufu düşünülürse tabiattaki olayları değil de mü’min kuldaki gözyaşını, zikri, kalbin titremesini önemsemesi hayli manidardır. Çünkü Cenâbı Hak dünyayı değil, mü’min kulunu önemsemektedir.

Hâkeza Azrail’in (as) tevekkül, rıza, emre itaat sevgisi de yaptığı görevle doğrudan bağlantılı unsurlardır. Mü’min kulda görülen tevekkül, rıza ve Hakk’ın emrine itaatle Rabbi’ne dönüş övgüye layık hasletlerdir.

Cenâbı Mevlâmız’la ilgili iki rivayetten birincisi kula dönük haller; zikreden dil, şükreden kalp, sabreden vücut. İkinci rivayette ise Mevlâmız’ın Zâtı’na dönük haller; sıkıntıları kaldırmak, günahları mağfiret ve ayıpları satretmek. Âdeta, kulumda zikir, fikir, şükür gibi güzel hasletleri görürsem, Bendeki güzelliklerle hemen mukabele ederim, gibi bir mânâ anlaşılıyor ki bütün güzelliklerin sahibi oluşu bakımından kulunu eğitme gayretinin de tezahürü söz konusudur. Rabbim hepimize kolaylaştırsın inşaallah.

Dört mezhep imamımız olan bu büyük zâtların da beyanları Mevlâyı Müteal Hazretleri ile olan yakınlık yönlerine işaret etmektedir. İmam-ı Azam efendimizin ilmi, tevazusu, onca zenginliğe rağmen kalbine dünya sevgisini koymaması; İmam Malik Hazretleri’nin Medine merkezli hayatı, Ravza ve Ehli Beyt sevgisi de büyüklüğünün önemli bir yönü. İmam Şafiî ve İmam Ahmed bin Hanbel efendilerimizin inceliklerini ifade eden bu cümleler de hayatları ile ispat ettikleri hakikatler.

Cenâbı Hakk’ın bizlere lütfu olarak bugün muhatabımız Hâce Hazretleri’nin de (ksa) “Bize sevdirilen üç şey” ifadeleri ile konumuzu tamama erdirelim. Buyurdular ki:

Cenâbı Hakk’ın bize sevdirdiği üç şeyi sıralayacak olursak:

“Birincisi yalvararak dua etmek, ikincisi ihvân ile sohbetleşmek, üçüncüsü tenha bir köşede ilim ile meşgul olmak.”

Cenâbı Mevlâmız bu güzel ilişkileri anlamayı, severek yaşamayı ve büyüklerin sevgisi ile Hakk’ın huzuruna çıkabilmeyi hepimize nasib ve müyesser eylesin.