ALLAH’I BİLENLERİ ARAMAK MÜSLÜMAN’IN BOYNUNUN BORCUDUR

“An o zamanı ki Musa, genç arkadaşına, ben demişti, iki denizin kavuştuğu yere dek aradığımı bulmak için durmadan, dinlenmeden, gideceğim. Yıllarca yürümeyi gerektirse de. Bu uğurda uğraşacağım yahut varamazsam senelerce yürümeye devam edeceğim.” (Kehf 60)

Hadise Musa aleyhisselamın Allah’u Tealayı tanımasını arttırmak isteğine Cenâb-ı Hakk’ın Hazret-i Musa’ya bir kulunu işaret etmesiyle başlıyor. Ulul Azim bir Peygamber Allah’ı daha iyi tanımak konu olunca bu bilgiyi edineceği kulun ayağına gidiyor. Allahımız o kulunu Hazret-i Musa’ya yollamıyor. Hazret-i Musa o kulu aramakla mükellef oluyor. Demek ki marifetullah ve muhabbetullah kimsenin müstağni olamadığı bir konudur. Marifetullah ve muhabbetullahta herkes öğrencidir. Allah ile konuşmak O’na olan merakı daha da artırıyor. Demek ki Allah ile ilişkiye girmek O’nun merakını, O’nu tanıma isteğini hatta O’nu görme isteğini depreştiriyor. O’nu tanımak dert haline geliyor. Bu gayret ve iş ise sürekli bir hale geliyor.

Musa aleyhisselam bu yolculukta yanına bir genç alıyor. Kardeşini ya da kavminden ulu bir kişi değil de yanına bir genç alıyor. Yolculuk sadece kendisini ilgilendiriyor. Böyle olmasına rağmen yol arkadaşı ile yolculuğa çıkıyor. Allah bilgisine sadece kendisi çağrılmışken yolculuğuna genci katıyor. Yolculuğun gereğini yani birlikte yola çıkmayı unutmuyor. Çeşitli meşakkatler onu zorlayabilir. Bunun önlemini yanına genç bir yardımcı alarak çözmeye çalışıyor. Gencin yolu Hazret-i Musa’nın buluşacağı kul ile buluştuğu an bitiyor. Gencin seyri iki deniz buluşana kadar. Burada bizler seyrimizin büyüklerle birlikte yürümek olduğunu anlıyoruz. Hedef onlara ait. Varılacak makam onlara ait. Bizlerin hedefi onlarla beraber yürürken onların rahatlığını temin etmek. Bizim seyrimiz onlarla beraber yürümek. Hâce Hazretleri “Sıratel mustakim büyüklerle beraber yürümektir.” buyurmuşlar ne güzel buyurmuşlar.

İki denizin kavuştuğu yer. Hem bir mekân olarak iki deniz kavuşuyor hem de Hazret-i Musa ile Allah’ın kullarından bir kul olan şahıs birbirlerine kavuşuyor. Demek ki yapılan, gerçekleştirilen işler ile mekânların bir uyumunun olması gerektir. Mekânlar yapılacak, gerçekleştirilecek işlere uygun inşa edilmelidir.

Yola gemileri yakarak çıkılmalıdır. Durma, dinlenme bilmeden yürünmeli, yola devam edilmelidir. Yol düşüncenizi yol arkadaşınıza tamamen açmalısınız. İki kişi yolculuk yapacaksa ne amaçla ve niçin yolculuk yapacaklarını birbirlerine açıklamalıdır. Amaçları tamamen bilinmelidir. Marifetullah yolculuğuna böyle çıkılır. Mürşid müridine yoldaki durumları ve yol boyunca kendisinin nasıl davranacağını açık ve seçik anlatmalıdır. Hızır bana hiç soru sorma buyuracak Hazreti Musa’ya. Ancak ben sana yönelirde konuş dersem sor buyuracak. Fakat Hazret-i Musa genç yol arkadaşına yola niçin çıktığını, azmini Allah’ın tarif ettiği o kulu bulana dek nasıl bir halet-i ruhiyede olacağını açık ve seçik anlatıyor. Yol arkadaşlığı yapmanın gereğini Hazret-i Musa da yol öğretmenliği yapmanın edebini Hızır’da görüyoruz.

Yola çıkmak her şeyi göze almaktır. “Senelerce sürse bile bir an şevkimi kaybetmeyeceğim buyuruyor” Musa aleyhisselam. Allah bilgisine böyle bir azim ve kararlılıkla varılır. Bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olmak böyle bir harf içindir. Muhabbetullah ve marifetullaha ait bir harf içindir.

Bu yüce gayeyi anlattığı ve yol arkadaşı olarak kendini seçtiği şahıs bir genç. Bu gün gençlere Allah’a seyirdeki yerlerinin önemini en iyi gösteren bir büyüğümüzün olması ne kadar da büyük bir nimettir. Bugün gençler hep payanda olarak kullanılmaktadır. Gençlerle yol arkadaşlığı yapılmamaktadır. Hele Allah’a seyirde. Bu bakımdan Hâce Hazretlerinin kıymeti tarif edilemez...

Allah’a geriye dönülmemek kastıyla gidilir. Varamam ihtimalinde de azim ve sebat edilir. Hayat o yolda harcanır.

“İki denizin kavuştuğu yere vardıkları zaman balıkları bütünüyle akıllarından çıktı, balıklarını unutmuşlardı; bu arada, balık denizde canlanarak yolunu bulup bir kanala girmişti.” (Kehf 61)
Yer tespiti taşıdıkları balığın canlanması, hayat bulması. Allah bilgisinin bulunma işareti ölüyü diriltmesidir. Gavs Hazretleri “İsa’nın yaptığı da nedir Şah-ı Hazne ölü kalpleri diriltiyor” buyururken ledün ilmine sahip insanın da öğretmeninin olduğunu vurgulamışlar.” Her bilen üzerinde bir bilen vardır.” ayetini bizlere şerh etmişlerdir.

Ölü hayat buldu fakat yol meşakkatleri, yol arkadaşlığı, yolun, seyrin hoşluğu bu işareti unutturdu. Yola buluşmak için çıktıkları şahsın işaretini unuttular. Demek ki çok büyük amaçlar için bile yola çıkılsa insan şartların, durumların etkisinden ya da kaderinden kurtulamıyor. Azimli olsa, bilinçli olsa bile insan nisyanla malul. Yapılması gereken, yanlışlığı arayı bozacak, ilişkileri kesecek bir tarzda kullanmadan, kalpleri kırmadan doğruya dönmektir. Hayat balığa erdi ama insanın nisyanına varamadı. Hızırın etkisi balığa değdi ama nisyana değemedi. Demek ki mucizeler değil asıl olan. Nisyandan kurtulmak gerek. Bu gün Müslümanların özellikle tarikat ehlinin kerametlere yükledikleri hidayet ya da kurtuluş anlayışının eksikliği burada bir daha açığa çıkıyor. Asıl engel gaflettir. İnsanların büyükler ile, Allah dostlarıyla buluşamamasının asıl nedeni gaflettir. Yoksa ağacı, böceği nasipleniyor ama insan nisyanda önünden gelip geçiyor.

“Buluşma yerini farkına varmaksızın geçip gidince Musa, genç arkadaşına kuşluk yemeğimizi getir dedi, gerçekten de şu yolculuk, yordu bizi.
Adam: ‘Gördün mü? Olacak şey mi, bu!’ dedi. Kayaya sığındığımız vakit doğrusu ben balığı unutmuşum. Onu hatırlamamı, muhakkak şeytan bana unutturdu. O denizde garip bir yol tutup gitmişti.
Musa: ‘İşte gözleyip durduğumuz da bu idi ya! İşte aradığımız yer orası’ dedi. Derhal izlerini takip ederek gerisin geri dönüp kayanın yanına vardılar.” (Kehf: 62-63-64 )

Sinirlenmeye en müsait bir ortam yorgunluk, açlık esnasında yapılmış hatanın ifade edilmesi. Edeb hatayı hatırladığında dile getirmek. İşler biraz durulsun. Yemek yensin, biraz uyunsun. Vücut sakinleşsin, dinlensin ondan sonra bahsederiz diye düşünmüyor genç. Çünkü buluşulacak şahıs o esnada gitmiş olabilir. Hadisenin büyüklüğü hatırlandığı anda dile getirmeyi gerektiriyor. Yol arkadaşlığında hedefe, amaca ait yanlışlıkların telafisi hemen, anında, hatırlandığı an yapılmalıdır.

Daha yemek bile yenmemiş ama Musa aleyhisselam “hadi ne bekliyorsun aradığımız zaten bu idi” buyurarak buluşmanın heyecanıyla hiçbir kınamaya girmeden derlenip, toparlanıp geriye yolculuğa başlıyor. Ortam niçin unuttun, bu da unutulur mu? “Biz bu yolu niçin geldik ki diyerek eleştiriye girme vakti değil. Yârin bilgisine sahip kişiye varma vaktidir” buyurarak işe koyuluyor. Allah’a giderken bu letafet olmadan insanlar Allah’a varamaz.

Genç unutmasına sebep şeytanı gösteriyor. Özürün sunulma şekli bizlere gösteriliyor. Demek ki şeytanın unutturmaya çabaladığı hakikat iki denizin buluşmasının, Allah’ın bilinmesinin, Allah’ın daha iyi tanınmasının, marifetullahın yayılmasıdır.”Mürşidi olmayanın müşkili vardır” buyuran Hâce Hazretleri ne güzel buyurmuşlar. Müslümanların bugün müşkülü vardır. Müslümanlık Allah hakkında bilgiye, tanımaya aç insan olarak anlaşılmamaktadır bugün. Müslüman işi bitirmiş insan olarak anlaşılmaktadır. Ulul azim bir peygamber Allah’ı daha iyi tanımak için bir kulun peşine düşmüş iken Müslüman bugün ne haldedir. Müslümanlık Allah’ı tanıma seyri olarak bilinmelidir. Müslüman’ım diyen Allah’ı daha iyi bileni arıyorum demiş olmalıdır. Müslümanlık Allah’ı daha iyi tanıyanı arama kimliği olarak anlaşılmalıdır.

Hazret-i Musa izlerini gerisin geri takip ederek buluşma yerini buluyor. Demek ki geçtikleri yerlerde işaret olacak herhangi bir nesne yok ya da az sayı da. Bu da bir zorlu iz sürme. Ama Musa aleyhisselam da hiçbir şikâyet izi yok. İşte sevgiliye gidiş ahlakı, edebi. Sebepler uğraşılacak nesneler değil. Varsın unutulsun, varsın yanlış yapılsın. Yeter ki Yârin yeri belli olsun. Yârin mekânı bulunsun. Gerisi laf-ü güzaf.