Tevbe ve Allah'tan Af Dileme - Yusuf Fuad
Tevbe ve Allah'tan Af Dileme
Arapça’da tevbe “geri dönmek, rücû etmek, dönüş yapmak” anlamındadır ve “dinde yerilmiş şeyleri terk edip övgüye layık olanlara yönelme” biçiminde tanımlanır. Tevbe kavramı Allah’a nispet edildiğinde “kulun tevbesini kabul edip lütuf ve ihsanıyla ona yönelmesi” manasına gelir.
Allah’ın “Tevvâb” oluşu kuluna tevbe etmeyi kolaylaştırması, ona af ve mağfiret kapısını açmasıdır. Bunun neticesinde kulun O’na dönmesi tevbedir. Tevbe Allah’ın kuluna, kulunun da O’na dönmesidir. Allah’ın kuluna dönmesi ona tevbeyi nasip etmesi, kulun Rabbine dönmesi işlediği günahtan ve yaptığı kötülükten dolayı O’ndan af dilemesidir.
Konuyla İlgili Hadis-i Şerifler
عَنْ أبي هُرَيْرَةَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ يَقُولُ: وَاللَّهِ إني لاَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَأَتُوبُ إِلَيْهِ فِي الْيَوْمِ أَكْثَرَ مِنْ سَبْعِينَ مَرَّةً .
Ebu Hureyre (ra) Rasulullah’ı (sav) şöyle buyururken işittiğini söylemiştir:
“Allah’a yemin ederim ki; ben günde yetmiş defadan fazla Allah’tan beni bağışlamasını diler ve tevbe ederim.” (Buharî, Deavât, 3)
عَنْ أبي حَمْزَةَ أنس بْنِ مَالِكٍ الأنصاري خاَدِمِ رَسوُلِ اللهِ : قال رَسُولُ اللَّهِ : اَللَّهُ أَفْرَحُ بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ أَحَدِكُمْ سَقَطَ عَلَي بَعِيرِهِ وَقَدْ أَضَلَّهُ فِي أَرْضٍ فَلاَةٍ
Rasulullah’ın (sav) hizmetçisi Ebu Hamza Enes bin Mâlik el-Ensarî’den (ra) rivayet edildiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
“Kulunun tevbe etmesinden dolayı Allah’ın duyduğu memnuniyet sizden birinin ıssız çölde kaybettiği devesini bulduğu zamanki sevincinden daha çoktur.” (Buharî, Deavât, 4; Müslim, Tevbe, 1)
عَنْ أبي مُوسَى عَبْدِ اللهِ بنِ قَيْسٍ الأشعري عَنِ النَّبِيِّ قال: إن اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَبْسُطُ يَدَهُ بِاللَّيْلِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ النَّهَارِ وَيَبْسُطُ يَدَهُ بِالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيْلِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا
Ebu Mûsâ Abdullah ibn Kays el-Eşarî’den (ra) rivayet edildiğine göre Hz. Nebi (sav) şöyle buyurmuştur:
“Allah gündüz günah işleyen kimsenin tevbesini kabul etmek için geceleyin (rahmet) elini açarak tevbeleri kabul eder, gece günah işleyen kimsenin tevbesini kabul etmek için gündüz (rahmet) elini açarak günahları bağışlar, güneş battığı yerden doğuncaya (yani kıyamete) kadar bu böylece devam eder gider.” (Müslim, Tevbe, 31)
Açıklama:
İslam alimleri tevbe hakkında şöyle demiştir: Yapılan her günah için tevbe etmek vaciptir. Şayet işlenilen günah kullar arasında olmayıp insanoğlu ile Rabbi arasında ise tevbenin kabul olması için üç şart gereklidir.
-Yapacağı veya içinde bulunduğu günahı hemen terk etmek
-İşlediği günahtan dolayı pişmanlık duymak
-Bir daha günah işlememeye kesin karar vermek
Şayet bu üç şarttan biri yerine getirilmezse kişinin tevbesi kabul olmaz.
Eğer yapılan günah insanoğluna karşı işlenilmişse tevbenin kabul olması için dört şart gereklidir. Bunlardan ilk üç şart yukarıda zikrettiğimiz şartlardır, dördüncü şart ise; suç işlediği kişi veya kişilere karşı kendisini affettirmesi, yani birisinin malını zorla veya çalıntı yoluyla almışsa, aldığı malı sahibine geri vermesi veya kendisini aldığı mala karşılık sahibinden kendini affettirmesi gerekir.
Buna benzer olarak başkasına iftira atma, hakkında konuşma, vurma, vb. haksızlık olayları örnek verilebilir.
Yine kişinin işlediği günahların tamamından tevbe etmesi gerekir. Şayet işlediği bazı günahlardan tevbe ederse tevbesi sahihtir, fakat diğer günahları için de tevbe etmesi gerekir.
Kaynakça:
Nevevî, Riyâzu’s-Sâlihîn
İslam Ansiklopedisi, Tevbe Maddesi
Yazar: Yusuf Fuad
