Yazar: Ahmed BAŞAR
TORTUM’LU MÜDERRİS AHMET EFENDİ* -1-
Kisha’daki Şeyh Hacı Hattat Feyzullah Efendi’nin saliki olan Vıhik imamı aynı zamanda da birçok hafız da yetiştirmekteydi. Hafızlara bildiği kadar Arapça, tefsir, hadis, belagat ve diğer ilimleri de öğretiyordu. Başarıp icazet almaya hak kazananların bir kısmı tahsil için Erzurum’a giderken...
HOCA MUSTAFA EFENDİ
Kırım Türkleri’nden olup, Anadolu’ya göç ederek Erzurum’un Tortum (Nihah) kazası Vıhık (Pehlivanlı) köyüne yerleşirler. Tortum Müftüsü Hoca Ömer Efendi, Hoca Mustafa Efendi’nin babasıdır.Hüseyin Efendi’nin, Molla Yusuf, Molla Gürani ve Hacı Ömer Efendi adında üç oğlu olur. Hoca Mustafa Efendi, Hacı...
BİR ŞEYH FEYZULLAH KİSHAVÎ GEÇTİ BU DÜNYADAN* -2
Ketencizade Hafız Rüşdi Efendi: O da müridlerin başında geliyordu. Mehmed’den birkaç yaş büyük olan bu zât, çok genç yaşlarında bir zaman Kavak Camii müezzinliği yaptıktan sonra Ulu Camii imamlığına atandı. Bu yüzden de Ulu Camii imamı olarak biliniyordu Erzurum ve...
BİR ŞEYH FEYZULLAH KİSHAVÎ GEÇTİ BU DÜNYADAN* -1
Derler ki herhalde halkının güzel ihlasından olacak ki Allah (cc) bu beldeyi mükâfatlandırdı. Tımar sistemi kaldırılmadan önceki yıllarda (1830) bu beldeye bir derviş geldi. Derviş genç birisi olmasına rağmen öyle bir natıkaya sahipti ki sohbetlerinde herkesi kendisine hayran bırakıyordu. En...
KİSHALI FEYZULLAH EFENDİ
Hacı Feyzullah Efendi Tortum ilçesinin Uncular köyü camii haziresinde yatmaktadır. Mezar şahidesi silik, okunmaz durumdadır. Kendileri Nakşibendî’ye tarikatının Halidiye kolunun kurucusu olan Hz. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdi’nin halifelerindendir. Feyzullah Efendi’yi daha iyi anlayabilmek için, hocası olan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdi’yi bilmek lazım...
HACI İBRAHİM BABA HAZRETLERİ (ks)
Tarih boyunca Hak’la batıl durak vermeksizin çarpışmış durmuşlardır. Bunun başlangıcı bekli de ta Hz. Adem’in evlatlarından Habil ve Kabil’in kavgalarına kadar uzanmaktadır. Gelmiş geçmiş tüm Peygamberler, karşılarında bir küffar ordusu bulmuş ve onlarla mücadele zorunda kalmışlarıdır. Aynı mücadele İslam tarihi...
ÜSTAD ŞEYH ABDURRAHİM EL ÇOKREŞİ -2-
Üstadın ayrı bir özelliği de hiçbir zaman kendi çocuklarını cemaatin içerisinde ön plana çıkarmamasıydı. Özellikle kendi akrabalarının yanında hiçbir zaman çocuklarından bahsetmezdi. Bu ayrımı hiç yapmıyordu, hatta akrabalarını çocuklarından daha üstün tutuyordu. Öyle bir edebe sahipti ki kendinden yaşça küçük...
ÜSTAD ŞEYH ABDURRAHİM EL ÇOKREŞİ -1-
1928 yılında dünyaya geldi. Üstad Yahya el-Çokreşinin büyük oğludur. Henüz altı yaşındayken Kur’ân-ı Kerim’i öğrenerek öğrenim hayatına başladı. Medrese tahsili aralıksız olarak 21 yaşına kadar devam etti. Öğreniminin büyük bölümünü babası Üstad Yahya Efendinin yanında tamamlamakla birlikte büluğ çağından itibaren...
SEYDA ŞEYH ABDURRAHMAN EL-FÂRUKÎ EL-ÇOKREŞÎ (KS)
Seyda Şeyh Abdurrahman Hazretleri 1929 yılında Erzurum ili Karayazı ilçesi Çokreş köyünde dünyaya geldi. Babası Seyda Şeyh İbrahim el-Çokreşî’dir. Annesi Muş ilinin Kot köyünün imamı olan Seyda Molla Ali Kebîr’in kızı Züleyha Hanım’dır. Babası Seyda Molla Ali Küfrevî Hazretleri’nin halifesidır....
SEYDA ŞEYH HALİL EL-ÖMERÎ EL-FÂRUKÎ EL-ÇOKREŞî (KS)
Çokreşli Şeyh İbrahim’in küçük kardeşi olan Şeyh Halil Efendi, Mollakentli Molla Abdurrahman’ın ikinci oğlu Piri Tâhî Hazretleri’nin ‘hepimizin annesi’ dediği Safiye ananın rüyasında gördüğü parlayan ışık saçan taşların ikincisi şerefine erişmiş büyük insan, Mollakente dünyaya gelmiştir. Babasının vefatından sonra ağabeyi...
SEYDA MOLLA İBRAHİM EL ÇOKREŞİ
Muş ili Bulanık ilçesi Mollakent köyünün tarihi medresesinin müderrisi Seyda Molla Abdurrahman Mollakendi'nin büyük oğludur. Dedesi Halidi tarikatının reisi Mevlana Halid Bağdadi’nin halifesi Bulanık ilçesi Semer Şeyh köyünde medfun olan Seyda Molla Abdullah Hizanidir, Bu neseb birkaç göbek ötede Molla...
ŞEYH YAHYA ÇOKREŞÎ (KS)
1886 Yılında bugün Erzurum’un Karaçoban ilçesine bağlı o gün için Hınıs ilçesine bağlı imiş olan Erenler köyünde Molla Muhammed Emin ve Gülnaz Hanım’ın çocuğu olarak dünyaya geldi. Üç hanımla evli olan babasının Gülnaz adındaki eşinin ilk çocuğu olarak dünyaya gelen...
ERZURULU MUHAMMED HALİS EMEK HOCAEFENDİ
Erzurum’un Tortum ilçesinin Aşağı Katıklı Köyü’nden Arif Ağagil soyundan Hoca Ali Efendi’nin oğlu Yusuf Saim’in İmam-Hatiplik görevi nedeniyle, Çat’ın Çögender Köyü’nde 1918 yılında dünyaya geldi. Annesi Çat’ın Çögender köyünden Murteza Ağanın kızı Muteber Hanımdır. Sekiz yaşında hafızlığa başlayıp dokuz ayda...
KİLİNKARLI ŞEYH ZAHİD EFENDİ
Şeyh Zahid Efendi, Erzurum ili Pasinler ilçesine bağlı, eski adı Kilinkar, yeni adı Kayabaşı olan köyde 1911 yılında dünyaya gelmiştir.Babası Şeyh Abdulkerim, annesi Rahime Hanım’dır. Çocukluğu, gençliği ve orta yaş dönemi bu köyde geçmiştir. İlminin tamamını medresede tahsil eden Zahid...
TAŞKESEN’İN ÇİLELİ ŞEYHİ ŞEYH İBRAHİM EFENDİ
Taşkesenli Şeyh Ahmed Efendi’nin amcası Muhyeddin Efendi’nin oğlu ve halifesi olan Şeyh İbrahim Efendi, 1855 yılında Bingöl’ün Karlıova ilçesi, Hacılar köyünde dünyaya geldi. O da 1258’de Bağdat’tan Şam’a ve daha sonraki yıllarda da irşad vazifesi için değişik yerlere hicret eden...
TEVRÜCÜKLÜ (TEBRİZCİK) HACI MUSTAFA EFENDİ
Tevrücüklü (Tebrizcik) Hacı Mustafa Efendi, 1890 yılında Erzurum’un Tevrücüklü (Tebrizcik) köyünde dünyaya teşrif etmiştir. Babası Şevket Efendi, Dedesi Molla Dursun Hocaefendi’dir. Küçük yaşlarda Dedesi Molla Dursun Hocaefendi tarafından fıkıh, tefsir, tasavvuf gibi ilmî konularda ders alarak yetiştirilmeye başlanmıştır. Askerlik dönemine...
ABDUL GANİ EFENDİ (ÖZNÜLÜ )
Rufai tarikatı şeyhlerinden Abdulgani Efendi Oltu’nun Ardos köyünde (bugünkü ismi Çamlıbel) dünyaya geldi. Hayta lakabı verilen sülaleden Hayta Mustafa’nın oğlu olan Abdulgani ilk medrese tahsilini o yıllarda Ardos köyünde müderris olan Molla Mustafa’dan aldı.O dönemde Ardos köyünde beyler hâkimiyeti vardır....
ABDULGAFUR HAS HOCAEFENDİ
Abdulgafur HAS Hocaefendi 1936 yılında Çat ilçesi Babaderesi köyünde dünyaya geldi. Soyu silsile-i tahireden olup otuz ikinci dedesi Hz. Hüseyin (ra) Efendimiz’dir. Anne ve babası tarafından seyyid olan Hocaefendi; dedesi seyyid Molla Resul Efendi (1835–1950), babası seyyid Ahmed Efendi ve...
BABADERELİ SEYYİD AHMED EFENDİ HAZRETLERİ
Ehl-i Beyt-i Resulûllah (sav) Efendimiz’in, Hz. Hüseyin (ra) koluyla silsiley-i tayyibesinden, 27.batın torunu olan Babadereli Ahmed Efendi Hazretleri. 1890 yılında ailesinin Bingöl’ün Sevkar köyünden Hınıs’ın Akgelin köyüne hicreti esnasında validesi Ahmed Efendi’ye hamiledir. Doğum belirtileri başlar. Hemen çadır kurulur, validesi...
RASİM BABA (PLATİN)
Saadeddin Altınışık Hocaefendi, Rasim Baba Hazretleri’ni şöyle anlatıyorlar:Hacı Rasim Baba Hazretleri’nin hayatını kısaca zikredeceğim. Kadiri tarikatından üveysî meşrepli Rasim Baba diye tesmiye edilen Hacı Rasim Platin Hazretleri takriben 1910 yıllarında Erzurum’a bağlı Uzunahmet köyünde dünyaya gelmiştir. Babası Hüseyin Efendi annesi...
ÇAMURLULU HAFIZ MUHAMMED SIDDIK ŞANLI EFENDİ
Muhammed Sıddık, her yıl onlarca nâzende Fidanı evinin izbe köşelerinde yetiştirip Hazreti Muhammed’in ( sav) bahçesine Diken usta bir bahçıvanımız Müftü Sadık Efendi
M. Sıddık Efendi, 1337–1921 yılında Erzurum’da doğar. Hafızlığını babasının yanında yapar. Arapça dersleri okumaya fırsat kalmadan yetim...
SEYYİD HACI MEVLÜD BABA
Doğum yeri ve tarihi:Hacı Mevlüd Baba, Hz.Muhammed’in (sav) Hüseynî nesebinden 29. torunudur. Nüfus kaydına göre doğum tarihi Hicrî 1312/Mîlâdî 1887’dir.Seyyid Hacı Mevlüd Baba, 20 Nisan 1887 tarihinde, Cumartesi günü (Mevlit Gecesi) Erzurum ili, Horasan ilçesinin Sanamer (Hacı...
SOLAKZÂDE SÂDIK EFENDİ
Solakzade Müftü Sadık Efendi zengin ve kültürlü bir ailenin çocuğu olarak 1302 – 1884 yılında Erzurum’da doğdu. Babası ulemadan Erzurum Müftüsü Muhammed Hamid Efendidir. (1332/1913) Büyük babası ise zamanın en büyük ilim ve fikir adamlarından olup sadr-ı a’zam Küçük...
TİFNİKLİ FARUK EFENDİ
TİFNİKLİ FARUK EFENDİ
(1881 – 1953 )
İlmiyle âmil ismi ile müsemmâ gönül dostu bir zat,
İnsanlığa hizmeti, irşâdı unutulmaz bir hakikat,
Delalete düşülmemesi içindi; bütün gayreti derdi,
Ömür boyunca bu vuslata yürüdü Faruk Efendi
İslam felsefesinde,...
KETENCİZADE MEHMET RÜŞTÜ EFENDİ
KETENCİZADE MEHMET RÜŞTÜ EFENDİ
(1834 – 1916)
Ne İlmim var, ne amelim, ne malımNe hayr-u taata kaldı mecalimErişti “seksene”gafletle salimEceb rüz-ı cezada n’ola halim Ketencizade Hacı Mehmet Rüştü Efendi 1834 yılında erzurumda doğdu. Hac farizasını yerine getirdikten sonra önce Bursalı şeyh Süleyman...
ÖMER NASUHİ BİLMEN
Asrın Büyük Âlimi ve Mütefekkiri
ÖMER NASUHİ BİLMEN HAZRETLERİ
Vücudundur senin timsâl-i hikmet Ya Resûlallah,Kûdumün kâinata verdi müshet Ya Resûlallah,Muattar ravzanı pür feyzine ben iştiyakımdan,Emin etmekteyim artık inâyet Ya Resûlallah.Günahkârım peşîmânı bir kulum gayet perişanım,Niyaz etmekteyim Senden Şefaat Ya Resûlallah...
Türkiye Cumhuriyeti’nin...
MAHMUD VEHBİ EFENDİ
EPSEMCELİ MAHMUD VEHBİ EFENDİ HAZRETLERİ
Fenadan bekâya Vehbi Efendi, Göçüp gitdi bu dinin derd-mendi, Kerim’in keremine yok nihayet, Ne devletdir hidayetten bidayet...
Mahmud Vehbi Efe 1870 senesinde Erzurum ili Pasinler ilçesine bağlı Altınbaşak (Kındığı) köyünde dünyaya geldi. Hüseyin Efendi’nin dördüncü oğludur. ...
ALVARLI EFE HAZRETLERİ
ALVARLI HÂCE MUHAMMED LUTFÎ HAZRETLERÎ
Muhammed Lûtfi’yi hayr ile yâd etHayr duâ ile kalbin âbâd et Bir fâtihâ oku rûhunu şâd et Her iki âlemde Mansûr olasın
Lâkabı:
Allah Teâlâ’nın nûrunun, kudret ve sırlarının kapısı olan, Allah dostları arasında...
KİLİNKARLI ABDULKERİM EFENDİ
KİLİNKARLI ABDULKERİM EFENDİ(1892 – 1950)
Kilinkarlı Abdulkerim Efendi, Erzurum’un Pasinler ilçesine bağlı Kilinkar köyünde, h.1341 yılında dünyaya gelmiştir.
Babası Şeyh Halil Efendi, annesi Nazan Hanım’dır. Genç yaşta babasını kaybedince amcası Şeyh Esad Efendi’nin himayesinde kalır ve ilk medrese derslerini amcasından alır.
Şeyh Esad Efendi’nin...
SERÇEMELİ HACI HÜSNÜ EFENDİ 1912 – 2008
Hacı Hüsnü Efendi 1912 yılında Erzurum merkez köylerinden Serçeme’de dünyaya gelmiş olup babası, Dumlu Hoca’nın oğlu molla Abdullah Efendi, annesi Fatıma Hanım’dır.İlk gençlik devrelerini doğduğu köyde geçirmiş reçberlikle uğraşırken köyün imamı olan Ahmet Selim Hoca’dan ve dedesi Dumlu Hoca’dan dini...
HATTAT HACI MUSTAFA NECATİ EFENDİ
SERÇEMELİ HATTAT HACI MUSTAFA NECATİ EFENDİ(1371 - 1991)
Hocaefendi, Serçeme (Eskipolat) köyünde dünyaya geldi. Babası Molla Abullah, annesi Fatıma Hanım’dır.Çocukluk devrelerinde ağaç yapraklarını eline alarak bir şeyler okurmuş ama onu kimse anlayamamıştır. İlk tahsil çağını dedesi Dumlulu Hoca ve köyün imamı...
ÇİFTLİKLİ VEHBİ EFENDİ
ÇİFTLİKLİ VEHBİ EFENDİ1906 – 1969
1906 yılında Ilıca’nın Aşağı Canören köyünde doğdu. Aşağı Canören köyüne imam olarak gelen Abdulgani Efe’den ders aldı. Abdulgani Efe’nin Ilıca’nın Tebrizcik köyüne tayin olması nedeniyle onunla birlikte 1938 Yılında Tebrizcik’e geldi.
Abdulgani Efe’nin bu defa 1942 yılında...
TAŞKESENLİ MUHAMMED ZEKİ EFENDi
TAŞKESENLİ ŞEYH MUHAMMED ZEKİ EFENDi(1931–2002)
1931 yılında Erzurum Taşkesen köyünde dünyaya geldi. Babası Taşkesenli Şeyh Abdulkuddüs Efendi, dedesi Taşkesenli Şeyh İbrahim Efendi’dir. Annesi Taşkesenli Şeyh Ziyaüddin Efendi’nin kızı, Taşkesenli Ahmet Efendi’nin de torunu Zeynep Hanımdır.
İlk tahsilini, Taşkesen köyü medresesinde dayısı, aynı...
TAŞKESENLİ MUHAMMED SIDDIK EFENDİ
TAŞKESENLİ ŞEYH MUHAMMED SIDDIK EFENDİ1914-1985
Daha ziyade Horasan Müftüsü olarak tanınan Taşkesenli Şeyh Muhammed Sıddık Efendi 11.12.1914 yılında Erzurum Sultanmelik Mahallesinde dünyaya gelmiştir. Babası Taşkesenli Şeyh Ziyaeddin Efendi, dedesi de Taşkesenli Şeyh Ahmet Efendidir. Annesi Hatice Hanım, Çokreş (Karaçoban Erenler Köyü)...
TAŞKESENLİ MUHAMMED SIRRI EFENDİ
TAŞKESENLİ ŞEYH
MUHAMMED SIRRI EFENDİ
(1895 – 1954)
Taşkesenli Şeyh Ahmet Efendi’nin küçük oğludur. 1895 yılında Erzurum Caferiye Mahallesi, Caferiye Camii yanındaki (şu anda yıkılmış olan) bir evde dünyaya gelmiştir. Annesi, aynı zamanda babasının amcası kızı Sariye Hanım’dır. Ailesi 1250’li yıllarda Bağdat’tan göç...
TAŞKESENLİ ŞAHABETTİN EFENDİ
ŞAHABETTİN TAŞKESENLİ
1898-1956
1898 Yılında Erzurum’da doğdu. Babası Şeyh Ziyaettin Efendi annesi Çokreşi şeyhlerinden Şeyh İbrahim Efendi’nin kızı Hatice Hanımdır. Babasının amcası oğlu olan Şeyh İbrahim Efendi’nin kızı Zöhre hanımla evlenmiş, iki erkek beş kızları olmuştur. Babası Şeyh Ziyaettin Efendi’den ders alarak...
TAŞKESENLİ ZİYAEDDİN EFENDİ
GENÇ MÜRŞİD
TAŞKESENLİ ŞEYH ZİYAEDDİN EFENDİ
(1878 – 1914)
1878 yılında Bingöl’ün Karlıova ilçesinde Hacılar köyünde dünyaya geldi. Babası Erzurum’a yerleşerek müderrisi olduğu Caferiye Medresesi’nde okumaya başladı. Şeyh Ziyaeddin Efendi on yedi yaşında iken sarf, nahiv, mantık, fıkıh, tefsir ve hadis ilimlerini...
TAŞKESENLİ AHMED EFENDİ
TAŞKESENLİ ŞEYH AHMED EFENDİ
(1848 – 1909)
Ailesi, 1258 yılında Hülagü’nün Bağdat’ı işgal ederek Abbasi Halifeli’ğine son verdiğinde Bağdat’tan Şam’a daha sonra irşat vazifesini yürütmek için çeşitli yerlere göç etmiş ve oralarda ikamet etmiştir. Daha sonra 17. yüzyılda Bingöl’ün Karlıova ilçesine bağlı...